กินไข่กันเถอะ
โดย ผศ.ดร.สุวรรณา สายรวมญาติ
ภาควิชาเศรษฐศาสตร์เกษตรและทรัพยากร คณะเศรษฐศาสตร์ มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์
เนื่องในวันศุกร์ที่ 2 ของเดือนตุลาคมทุกปีเป็นวันไข่โลก (World Egg Day) จึงอยากชวนเพื่อน ๆ เข้าร่วมโครงการ “กินไข่ทุกวัน สุขภาพดีทุกวัย”
สมาคมการค้าผู้เลี้ยงไก่ไข่รายย่อยภาคกลาง ชี้ว่าคนไทยยังบริโภค “ไข่” ต่ำกว่ามาตรฐานสากล โดยในปี 2568 คนไทยบริโภคไข่เฉลี่ยเพียง 236 ฟอง/คน/ปี ลดลงกว่าปีก่อนหน้าเล็กน้อย และต่ำกว่าหลายประเทศ เช่น ญี่ปุ่น 323 ฟอง/คน/ปี เม็กซิโก 350 ฟอง/คน/ปี และ สหรัฐอเมริกา 288 ฟอง/คน/ปี [1] เห็นได้ว่า อัตราการบริโภคไข่ของคนไทยต่ำกว่าประเทศที่อยู่ในกลุ่มรายได้สูงมากกว่า 100 ฟอง/คน/ปี (ภาพที่ 1)
รายงานจากกรมปศุสัตว์ระบุว่า ปี 2568 ไทยมีแม่ไก่ไข่ยืนกรงกว่า 52 ล้านตัว คาดจะผลิตไข่ไก่ทั้งปีได้มากกว่า 15,700 ล้านฟอง/ปี หรือ 42.89 ล้านฟอง/วัน ขณะที่การบริโภคต่อวันอยู่ที่ 41.50 ล้านฟอง ทำให้ผู้ผลิตต้องคุมปริมาณการผลิตไข่เพื่อไม่ให้เกินความต้องการบริโภคในประเทศ
ปริมาณไข่ไก่ส่วนเกินต้องผลักดันปริมาณการผลิตที่เหลือส่งออกไปยังสิงคโปร์ ญี่ปุ่น และฮ่องกง โดยยอดจากส่งออกไข่สดในปี 2568 เพิ่มขึ้นถึง 19% จากช่วงเดียวกันของปีก่อนหน้า สะท้อนศักยภาพการแข่งขันของอุตสาหกรรมไทยในตลาดโลก
แต่การส่งออกไข่สดมีต้นทุนสูง ต้องอุดหนุนผู้ประกอบการส่งออก โดยใช้เงินกองทุนพัฒนาอุตสาหกรรมไก่ไข่ ที่จัดเก็บจากการนำเข้า ปู่-ย่า-พ่อ-แม่พันธ์ไก่ไข่ ของภาคเอกชนผู้เลี้ยงรายใหญ่ 16 บริษัท
การเพิ่มอุปสงค์ไข่ไก่ต้องเพิ่มที่คนกิน หลายคนอาจเห็นว่าการกินไข่เป็นการช่วยผู้ประกอบการรายใหญ่ แต่ถ้ามองให้ลึกขึ้นจะเห็นว่า การส่งเสริมให้คนไทยกินไข่ คือ การยกระดับคุณภาพการกินของคนไทยให้ดีขึ้นด้วยจำนวนเงินเพียงหลักร้อยต่อปี
อุปสรรคสำคัญคือ การรับรู้/ความเชื่อที่ว่าไข่มีคอเลสเตอรอลสูงในอดีตยังคงฝังรากลึกในสังคมไทย แม้แต่แพทย์หลายคนก็ยังมีความเชื่อเช่นนี้ หากผลคอเลสเตอรอลในเลือดสูง หนึ่งในคำแนะนำของแพทย์คือ จำกัดปริมาณการกินไข่ แต่ปัจจุบันมีงานวิจัยยืนยันว่า การกินไข่วันละฟองปลอดภัยต่อสุขภาพ ช่วยเพิ่มระดับ HDL หรือ “ไขมันดี” ช่วยป้องกันโรคหัวใจ และไม่ได้ทำให้คอเลสเตอรอลในเลือดสูงขึ้นอย่างมีนัยสำคัญ
ส่วนที่กินไข่แล้วไขมันเลวมากขึ้นเพราะกรรมวิธีการเตรียม เช่น ไข่เจียว ซึ่งใช้น้ำมันในกระบวนการปรุง
งานวิจัยในกลุ่มผู้ลดน้ำหนัก พบว่า 89% ของผู้ที่ลดน้ำหนักสำเร็จจะมี “ไข่” เป็นเมนูหลักในมื้อเช้าเสมอไข่ เนื่องจากไข่เป็นแหล่งโปรตีนคุณภาพสูง ทำให้อิ่มนาน
งานวิจัยในผู้สูงอายุ พบว่า การบริโภคไข่ 6 ฟอง/สัปดาห์ ช่วยลดความเสี่ยงของโรคหัวใจได้ถึง 29% อีกทั้งสารโคลีนในไข่ ยังช่วยบำรุงสมองและลดความเสื่อมของความจำในผู้สูงอายุ
ปัญหาคือ จะทำอย่างไรให้คนไทยกินไข่เพิ่มขึ้น จะสร้างวัฒนธรรมการกินไข่ให้เหมือนประเทศกลุ่มรายได้สูงอย่างไร นี่คือโจทย์ที่ต้องร่วมกันดำเนินการทั้งภาครัฐและเอกชน
ผู้เขียนขอชื่นชมสมาคมการค้าผู้เลี้ยงไก่ไข่รายย่อยภาคกลาง ได้ร่วมกับภาคีเครือข่ายและหน่วยงานรัฐ ผลักดันโครงการ “กินไข่ทุกวัน สุขภาพดีทุกวัย” โดยเน้นให้ความรู้เรื่องโภชนาการในโรงเรียน ที่ทำงาน และครัวเรือน รวมทั้งจัดกิจกรรมสร้างการรับรู้ เช่น การแข่งขันทำเมนูไข่ และโครงการ “ไข่โรงเรียน” ที่สนับสนุนให้นักเรียนกินไข่ 3 ฟองต่อสัปดาห์ ตามคำแนะนำของนักโภชนาการ
การสร้างการรับรู้ในวัยเด็กเป็นสิ่งที่ดีและควรทำ แต่ต้องระวังเพราะการยัดเยียด ให้กินไข่ อาจส่งผลให้เกิด Negativity effect ในเด็ก แม้ว่าจะดี แต่หากมีประสบการณ์การกินไข่แย่ๆ ก็จะทำให้เด็กปฏิเสธการกินไข่ หรือเกลียดไข่เอาได้
โครงการ “ไข่โรงเรียน” อาจต้องใช้การมีส่วนร่วมของเด็ก ๆ ในการเตรียมอาหาร เหมือนโรงเรียนในประเทศญี่ปุ่น ที่สร้างกิจกรรมให้เด็กนักเรียนเตรียมอาหารกลางวัน ฝึกการวางแผน การมีส่วนร่วม และภาคภูมิใจในอาหารกลางวันที่ร่วมกันทำ
หากเราสังเกตดีดี ปัจจุบันไข่สดที่วางจำหน่ายมีความหลากหลายมาก หลากหลายทั้งคุณภาพ รสชาติ และราคา อันเนื่องจากสายพันธุ์ อาหาร และกรรมวิธีการเลี้ยง
ผู้บริโภคบางรายก็เน้นคำว่า ออร์แกนิกส์ ซึ่งเป็นคำที่สร้างการรับรู้โดยทั่วไปว่าปลอดภัย การสร้างคำ ๆ นี้มีความพยายามมาอย่างยาวนาน เพื่อส่งเสริมการผลิตอาหารปลอดภัยและเป็นมิตรกับสิ่งแวดล้อม ขณะเดียวกันก็เป็นความท้าทายของผู้ผลิตที่จะผลิตสินค้าเกษตรออร์แกนิกส์ให้ได้ตามมาตรฐานและได้รับการรับรอง ราคาไข่ก็จะแพงกว่าไข่ทั่วไป
ราคาไข่จึงมีตั้งแต่ฟองละสามบาทนิดๆ จนถึงฟองละสิบกว่าบาท จับกลุ่มลูกค้าที่มีกำลังซื้อแตกต่างกันไป ผู้บริโภคสามารถเลือกซื้อได้ตามอัธยาศัย
อย่างไรก็ดี ไข่ ก็ยังเป็นแหล่งโปรตีนราคาถูกเมื่อเทียบกับโภชนาการที่ได้รับ หาซื้อง่าย ทำง่าย กินง่าย ย่อยง่าย ดีต่อสุขภาพ จึงอยากชวนเพื่อนๆ มากินไข่ เพราะ “กินไข่ทุกวัน กินได้ทุกวัย”
#EatEcon
ที่มา:
[2] https://worldpopulationreview.com/country-rankings/egg-consumption-by-country